Περιγραφή
Ὁλόκληρο τὸ ἔργο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου ἔχει ἕνα μόνο στόχο: τὴν προφύλαξη τῶν ὀρθόδοξα σκεπτομένων καὶ τὴν θεραπεία τῶν ἐπηρεασμένων ἀπὸ τὸν Διαφωτισμὸ Ὀρθοδόξων, ἀλλὰ ἀκόμη μὴ ταυτισθέντων μαζί του. Αὐτὸ τὸν σκοπὸ ὑπηρετεῖ καὶ ἡ γλώσσα του, ὡς ἔσχατο μέσο ποιμαντικῆς διακονίας. Ὁ Βολταῖρος στὴ συνείδηση τοῦ Παρίου –καὶ ὄχι μόνον– εἶναι ἔνσαρκος κίνδυνος, ποὺ διακυβεύει τὴν μόνη δυνατότητα σωτηρίας, μεταδίδοντας τὸν πνευματικὸ θάνατο . Αὐτὸ εἶναι τὸ ὕφος τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου! Ἀγωνιστὲς σὰν τὸν ἅγιο Ἀθανάσιο εἶναι ἀδύνατο νὰ πεισθοῦν, ὅτι μὲ ἤπιες καὶ μελιστάλαχτες ἐκφράσεις, εἶναι δυνατὴ ἡ νουθέτηση τεχνιτῶν τῆς βλασφημίας και συκοφαντίας, ὅπως ὁ Βολταῖρος καὶ οἱ ὀπαδοί του.
Ἐπηρεασμένοι ἀπὸ τὶς ἀποδομητικὲς ἐνέργειες τῶν Γάλλων ἐπαναστατῶν καὶ τὶς καταλυτικὲς ἐπεμβάσεις τους στὴ δυτικὴ χριστιανικὴ πραγματικότητα, θέλησαν καὶ οἱ Ἕλληνες μιμητές τους, κινούμενοι σὲ πνεύμα καλῆς μίμησης καὶ ἰδεολογικῆς ὑποτέλειας, νὰ μεταφέρουν καὶ ἐφαρμόσουν τὰ συμβαίνοντα στὴ Γαλλία καὶ στὴν δική τους Πατρίδα γιὰ τὴν διαφωτιστικὴ εὐρωπαϊκὴ προσομοίωσή της. Τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι, βέβαια, ἐδῶ ἡ ἔκδηλη ἀπουσία κάθε σχέσης μὲ τὴ «δική τους» ἀνατολικὴ παράδοση, ἀλλὰ καὶ ἡ πλήρης ἄγνοιά της
Σὲ ἐντελῶς διαφορετικὸ ὅμως κλῖμα ζοῦσε καὶ ἐκινεῖτο ὁ χῶρος τῆς ἡσυχαστικῆς παράδοσης, στὸν ὁποῖο ὁ ὅσιος Ἀθανάσιος Πάριος. Ἔτσι ἐξηγεῖται ἡ ἀπαρέγκλιτη προσήλωσή του στὴν πατερικότητα, θεολογικὴ καὶ πρακτική, κάτι ποὺ συνέβαινε σὲ ὅλη τὴν κολλυβαδικὴ οἰκογένεια, τοὺς αὐθεντικότερους ἐκφραστὲς αὐτῆς τῆς παράδοσης, ποὺ συνιστᾶ τὴν πεμπτουσία τῆς Χριστιανικῆς Ὀρθοδοξίας. Καὶ αὐτὸ ἦταν ἐκεῖνο, ποὺ προκαλοῦσε τοὺς φαινομενικὰ Ὀρθόδοξους εὐρωπαϊστὲς, ὅπως ὁ Κοραῆς. Ὁ Ἅγιος φαίνεται νὰ τιμᾶ τὸν Κοραῆ γιὰ τὶς γνώσεις, τὴν παιδεία του καὶ τὴν ἐπίδοσή του στὴν συγγραφή. Εἶχε ὅμως διορατικότατα διαβλέψει, ποῦ ὁδηγοῦσαν τὰ μηνύματα τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης καὶ τῶν διαφωτιστῶν. Δὲν μποροῦσε, λοιπόν, νὰ σιγήσει σὲ δηλώσεις τοῦ Κοραῆ, ποὺ μάλιστα γίνονταν εὐρύτερα γνωστές, διότι ἀλληλογράφοι του μεριμνοῦσαν φιλοτίμως γιὰ τὴν κοινοποίηση τῶν ἐπιστολῶν του. Τὸ ἰδιαίτερα ὅμως προκλητικὸ ἦταν, ὅτι ὁ Κοραῆς, μολονότι γιατρός, διακωμωδοῦσε στὴν κυριολεξία τὸ θέμα τῆς νηστείας, μὲ ἔκδηλο σκοπὸ τὴν δυσφήμισή της.