Τα τελευταία εκατό περίπου χρόνια, η ιστορική έρευνα που αφορά στην εποχή που προετοίμασε, αγωνίσθηκε και κέρδισε ο νεότερος Ελληνισμός την πνευματική και πολιτική ανεξαρτησία του, εμφανίζεται να συγκινεί πολλούς ειδικούς επιστήμονες. Αυτό πρέπει ιδιαίτερα να ενθουσιάζει όλους, όσοι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν μία ακριβή και τεκμηριωμένη γνώση για τα πεπραγμένα του πρόσφατου παρελθόντος μας, για τα ρεύματα, τους αγωνιστές και τα κατορθώματα που επανέφεραν την Ελευθερία στον τόπο αυτό. Γιατί η προσπάθεια να προσεγγίσουμε, να γνωρίσουμε απαραχάρακτα, να ερμηνεύσουμε και να αποκαλύψουμε τον πραγματικό χαρακτήρα προσώπων και γεγονότων εκείνης της εποχής, υπόσχεται να οδηγήσει στο σωστό δρόμο την πορεία και τα αιτήματά μας. Να προσεγγίσουμε την αλήθεια, προϋπόθεση και απαίτηση της κάθε Επιστήμης. Η γνώση της Αλήθειας είναι η μόνη που χαρίζει την Ελευθερία κατά το λόγο του Κυρίου: “Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς”.
Αυτή την αλήθεια επιδιώκει να αναζητήσει και να την χαρίσει ακέραια η απόφαση της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος με τη σειρά των συνεδρίων που θα οργανώσει με τίτλο: “1821-2021: 10 ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΓΙΑ ΤΑ 200 ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ”.
Η μελέτη της Τουρκοκρατίας και του 1821 έχει πέσει κατά καιρούς θύμα μονομερών και μη τεκμηριωμένων θεωρήσεων.
Καθώς λοιπόν ο πιο σοβαρός κίνδυνος για την αλήθεια είναι η μονομέρεια και η στράτευση σε οποιαδήποτε ιδεολογία, μία διερεύνηση η οποία δεν αποκλείει καμιά φωνή και άποψη, στόχο έχει να ρίξει περισσότερο φως.
Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας περιέχει τις εισηγήσεις των Ομιλητών, οι οποίοι συμμετείχαν στο Δεύτερο Συνέδριο από τον τίτλο “Η ζωή των υποδούλων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας. Καταπίεση – Κοινοτισμός – Παιδεία” (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Β’ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ
Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου, Προέδρου της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος
Α’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Η διαχρονική συνείδηση του Ελληνικού Έθνους
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ε. ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗΣ
Η εθνική συνείδησή μας κατά την Τουρκοκρατία, συνείδηση συμπάσης της Ρωμιοσύνης
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΒΟΛΟΠΟΥΛΟΣ
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η διαχρονική συνείδηση του Έθνους
π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ
Η ελληνική αρχαιότητα στο λαϊκό κήρυγμα της δουλείας
ΧΑΡΗΣ Ν. ΜΕΛΕΤΙΑΔΗΣ
Λόγιες ανασυγκροτήσεις της ταυτότητας του Γένους στην Κωνσταντινούπολη τον 15ο-17ο αιώνα
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑΣ
Ο Κύριλλος Λούκαρις. Εκκλησία και Δύση κατά τον 17ο αιώνα
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΗΝΑΟΓΛΟΥ
Η ιστορική σκέψη του Αγίου Αθανασίου του Παρίου
Β’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Ορθόδοξη Εκκλησία και υπόδουλο Γένος
ΒΛΑΣΙΟΣ ΦΕΙΔΑΣ
Οικουμενικό Πατριαρχείο και Κοινότητες κατά την μεταβυζαντινή περίοδο
ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΑΡΓΥΡΙΟΥ
Οι δυνατότητες θεολογικού διαλόγου με το Ισλάμ στους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Μαρτυρίες από την ελληνική αντιισλαμική γραμματεία
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΠΑΠΟΥΛΙΑ
Φαινόμενα αλλοτριώσεως των υποδούλων Ελλήνων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία Παιδομάζωμα-Εξισλαμισμός
ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΕΡΕΝΤΙΔΗΣ
Τόποι μνήμης και μαρτυρίες από τον Θεοδόσιο Ζυγομαλά για τους Ρωμηούς του 16ου αιώνα
ΕΡΑΤΩ ΠΑΡΗ
Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία Μασσαλίας και το Οικουμενικό Πατριαρχείο κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα
Γ’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Κοινότητες – Κοινωνία – Οικονομία
ΕΛΕΝΗ ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗ-ΤΣΟΥΓΚΑΡΑΚΗ
“Προς ψυχικήν ωφέλειαν και επίδοσιν του ημετέρου γένους”. Οι αντιλήψεις για την παιδεία κατά την Τουρκοκρατία
ΑΛΦΡΕΔΟΣ ΣΤΑΪΝΧΑΟΥΕΡ
