Τα τελευταία εκατό περίπου χρόνια, η ιστορική έρευνα που αφορά στην εποχή που προετοίμασε, αγωνίσθηκε και κέρδισε ο νεότερος Ελληνισμός την πνευματική και πολιτική ανεξαρτησία του, εμφανίζεται να συγκινεί πολλούς ειδικούς επιστήμονες. Αυτό πρέπει ιδιαίτερα να ενθουσιάζει όλους, όσοι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν μία ακριβή και τεκμηριωμένη γνώση για τα πεπραγμένα του πρόσφατου παρελθόντος μας, για τα ρεύματα, τους αγωνιστές και τα κατορθώματα που επανέφεραν την Ελευθερία στον τόπο αυτό. Γιατί η προσπάθεια να προσεγγίσουμε, να γνωρίσουμε απαραχάρακτα, να ερμηνεύσουμε και να αποκαλύψουμε τον πραγματικό χαρακτήρα προσώπων και γεγονότων εκείνης της εποχής, υπόσχεται να οδηγήσει στο σωστό δρόμο την πορεία και τα αιτήματά μας. Να προσεγγίσουμε την αλήθεια, προϋπόθεση και απαίτηση της κάθε Επιστήμης. Η γνώση της Αλήθειας είναι η μόνη που χαρίζει την Ελευθερία κατά το λόγο του Κυρίου: «Γνώσεσθε την άλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς».
Αυτή την αλήθεια επιδιώκει να αναζητήσει και να την χαρίσει ακέραια η απόφαση της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος με τη σειρά των συνεδρίων που κάθε χρόνο από το 2012 οργανώνει με τίτλο: «1821-2021: 10 ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΓΙΑ ΤΑ 200 ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ».
Η μελέτη της Τουρκοκρατίας και του 1821 έχει πέσει κατά καιρούς θύμα μονομερών και μη τεκμηριωμένων θεωρήσεων.
Καθώς λοιπόν ο πιο σοβαρός κίνδυνος για την αλήθεια είναι η μονομέρεια και η στράτευση σε οποιαδήποτε ιδεολογία, μία διερεύνηση η οποία δεν αποκλείει καμιά φωνή και άποψη, στόχο έχει να ρίξει περισσότερο φως.
Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας περιέχει τις εισηγήσεις των Ομιλητών, οι οποίοι συμμετείχαν στο Τρίτο Συνέδριο οπό τον τίτλο «Ορθόδοξη Εκκλησία και διαφύλαξη της Εθνικής Ταυτότητος-Νεομάρτυρες, Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός – Επάναστατικά Κινήματα». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ
Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου, Προέδρου της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος
Α’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ «Ορθόδοξη Εκκλησία και διαφύλαξη της Εθνικής Ταυτότητος»
ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΡΙΚΩΝΗΣ
Η συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη διατήρηση-αφύπνιση της Εθνικής ελληνικής συνειδήσεως και στη διαμόρφωση του ελληνικού έθνους
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Θεολογικός προβληματισμός και ιστορικοφιλολογική κριτική στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα του 18ου αιώνα
ΜΑΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΥ
Η διαχρονική γραπτή και προφορική ελληνική γλώσσα, ως σταθερό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας του τουρκοκρατούμενου και επαναστατημένου ελληνορθόδοξου Γένους, και ως αναιρετικό των αμφισβητήσεων της ελληνικής εθνικής συνέχειας. Πρωτογενείς μαρτυρίες
Μητροπολίτης Κένυας ΜΑΚΑΡΙΟΣ
Ένας Έλληνας και ένας Άγγλος μεριμνούν για τη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας των Ελλήνων, μέσω της παιδείας-βίοι παράλληλοι
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΩΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ
Ευγένιος Βούλγαρης και θρησκευτική ελευθερία
Β’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ «Νεομάρτυρες – Επαναστατικά Κινήματα»
ΗΛΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Νεομάρτυρες εκκλησιαστικοί ηγέτες και πολιτικοστρατιωτικές δραστηριότητες του χριστιανικού κόσμου στην οθωμανική αυτοκρατορία τον 17ο αιώνα: η περίπτωση του οικουμενικού πατριάρχη Παρθενίου Γ’ (-1657) και του μητροπολίτη Κορίνθου Ζαχαρία (-1684)
Πρωτ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ
Η εθνική σημασία των Νεομαρτύρων
ΟΛΓΑ Ν. ΔΑΣΙΟΥ
Νεομάρτυρες της Τουρκοκρατίας στην Ήπειρο
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΓΓ. ΠΑΠΑΖΗΣ
Ο μεγαλομάρτυρας της Ελευθερίας Διονύσιος ο Φιλόσοφος. Συνοπτική παρουσίαση του βίου και της δράσης του (1541; – 1611)
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΗΝΑΟΓΛΟΥ
Το Ρωσικό Κόμμα 1768-1821
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ε. ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗΣ
Εκκλησία μαχομένη
ΑΘΗΝΑ Ν. ΚΟΝΤΑΛΗ
Η εκκλησιαστική διάσταση των απελευθερωτικών εξεγέρσεων κατά την οθωμανική κυριαρχία
Γ’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ «Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός»
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΘ. ΤΣΙΓΚΟΣ
Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και η ταυτότητα του Γένους μας
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
200 χρόνια αυτοτελείς εκδόσεις και επανεκδόσεις για τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό 1814-2014
Αρχιμ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ Κ. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ως Ιεροκήρυξ
ΕΥΔΟΞΙΑ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ
«Επέρασεν ο άγιος Κοσμάς και εδίδαξε τον λαό…»
(Σύντομο οδοιπορικό του πατρο-Κοσμά στην περιοχή των Γρεβενών)
ΗΛΙΑΣ ΜΟΓΛΕΝΙΔΗΣ
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Χρόνια 300 από τη γέννησή του (1714-2014). Η διέλευσή Του από τη Θράκη
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΖΩΪΤΑΚΗΣ
Η τιμή του αγίου Κοσμά του Αιτωλού στη Ρωσία
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ
Νεομαρτυρολογικά κείμενα και λαϊκή θρησκευτικότητα κατά την Τουρκοκρατία
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
Κοσμάς ο Αιτωλός και η Επανάσταση των Ελλήνων
