Περιγραφή βιβλίου
Ὁ ἅγιος Σωφρόνιος ὁ ἁγιορείτης καί ἡσυχαστής
Ὁ ἅγιος Σωφρόνιος, ὁ νέος ἅγιος στόν πολύφωτο οὐρανό τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας εἶναι ἕνα σπάνιο δῶρο τοῦ Θεοῦ στήν ἐποχή μας, μιά ἀνεξάντλητη μορφή πού δύσκολα μπορεῖ κανείς νά τήν παρουσιάση στήν ὁλότητά της.
Ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος ἔχοντας πολυετῆ ἐπικοινωνία καί ἰδιαίτερο σύνδεσμο μέ τόν ἅγιο Σωφρόνιο, τόν ἁγιορείτη καί κτήτορα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Τιμίου Προδρόμου στό Ἔσσεξ τῆς Ἀγγλίας, τήν διδασκαλία τοῦ ὁποίου προσέλαβε καί χρησιμοποιεῖ στά κείμενά του, κυκλοφόρησε τό νέο του βιβλίο μέ ἀποκαλυπτικό καί ἐμπειρικό περιεχόμενο γιά τόν θεόπτη ἅγιο.
Πρόκειται γιά τόν χαρισματοῦχο ἄνθρωπο, πού ἦταν κάτοχος μεγάλης ἀνθρώπινης γνώσης, ἀλλά καί θεολόγος πλούσιας ἀποκαλυπτικῆς ἐμπειρίας. Ὁ ἅγιος Σωφρόνιος εἶναι ὁ νέος διάδοχος τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Ἔζησε μέσα σέ βαθειά μετάνοια τό μυστήριο τῆς σωτηρίας, εἶχε θεοπτικές ἐμπειρίες τοῦ ἀκτίστου Φωτός καί δίδαξε αὐθεντικῶς καθοδηγώντας τούς ἀνθρώπους καί ἀναπτύσσοντας σέ αὐτούς τήν ἔμπνευση, τόν πόθο καί τήν ὁρμή πρός τόν Θεό. Μέ τήν ἀδιάλλειπτη προσευχή του γιά ὅλο τόν κόσμο ζοῦσε τήν ὀρθόδοξη οἰκουμενικότητα, γι᾿ αὐτό καί ἦταν πολίτης ὅλης τῆς γῆς καί ἄξιος κληρονόμος τῆς πνευματικῆς παρακαταθήκης τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου.
Ἡ μεγάλη προσφορά τοῦ ἁγίου Σωφρονίου στήν ἐποχή μας βρίσκεται στό ὅτι ἐπαναδιατύπωσε τήν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων στόν 20ό αἰώνα καί μᾶς τήν παρουσιάζει μέ σύγχρονους ὅρους μέσα ἀπό τήν δική του ἐμπειρία τῆς θεώσεως.
Περιεχόμενα
Εἰσαγωγή
Α`
Συνοπτική βιογραφία καί θεολογία του
1. Βιογραφία καί θεολογία του
1. Βιογραφικά στοιχεῖα
2. Ἐμπειρικός θεολόγος
3. Ἄκτιστα ρήματα καί κτιστά ρήματα καί νοήματα
4. Βασικά σημεῖα τῆς προσωπικότητος καί τοῦ ἔργου του
5. Ἐργογραφία
2. Ἰδιόχειρη αὐτοβιογραφία του
1. Ἡ ἐπιστολή του
2. Σχόλια
Β΄
Βίος καί πολιτεία του
1. Ἐμπνευσμένος ζωγράφος καί ἁγιογράφος
1. «Ἀναζητώντας τό τέλειο στόν κόσμο τῆς τέχνης»
2. «Ἡ τέχνη στήν ζωή τοῦ Γέροντος Σωφρονίου»
2. Ἁγιορείτης μοναχός
1. Στήν Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος
α) Ἡ ἀρχή τῆς μοναχικῆς ζωῆς
β) Ὁ Ἡγούμενος Μισαήλ
γ) Οἱ μοναχοί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς
δ) Ὁ πρῶτος πνευματικός του πατέρας
ε) Ὁ ἅγιος Σιλουανός
2. Ἡ ζωή του στήν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους
3. Πνευματικός πατέρας ἁγιορειτῶν
4. Γενικές ἀναμνήσεις του ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος
3. Ἡ ζωή δύο Ἁγίων
1. Ἡ ἀξία τοῦ βιβλίου ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης
2. Τά περιεχόμενα τοῦ βιβλίου
3. Βασικά σημεῖα γιά τήν πνευματική ζωή,
κατά τόν ἅγιο Σωφρόνιο
α) «Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καί τά ἔσχατα δυνατά ὅρια
στό κτιστό ὄν»
β) «Ἡ ἐξέλιξη τοῦ λογισμοῦ»
γ) «Ἀρχή τῆς πνευματικῆς ζωῆς ὁ ἀγώνας
κατά τῶν παθῶν»
δ) «Ἀγώνας ἐναντίον τῆς φαντασίας»
ε) «Νοερά ἡσυχία καί καθαρά προσευχή»
στ) «Τό ἄκτιστο Φῶς καί οἱ τρόποι θεωρίας του»
ζ) «Πνευματικές δοκιμασίες»
η) «Ἡ Χάρη καί ἡ δογματική συνείδηση»
θ) «Ἡ διορατικότητα καί τά εἴδη της»
ι) «Ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς γιά ὅλο τόν κόσμο»
καί «ἡ ἀγάπη γιά τούς ἐχθρούς»
4. Ἡ ὑπέρτατη θεολογία τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ
τοῦ Ἀθωνίτου
Καταληκτήριο συμπέρασμα
4. Γράμματα στούς συγγενεῖς του
1. Αὐτοβιογραφικά στοιχεῖα
2. Ἀγάπη καί τρυφερότητα τοῦ Γέροντα
στούς συγγενεῖς του
3. Ἡσυχαστικός τρόπος ζωῆς
4. Πόνος γιά τήν κοινωνία
5. Καλλιτέχνης καί ἁγιογράφος
6. Θεολογία καί φιλοσοφία
7. Γηρατειά καί θάνατος
Συμπέρασμα
5. Οἱ δερμάτινοι χιτῶνες, ἤγουν ἡ φθαρτότητα
καί ἡ θνητότητα
1. Τί εἶναι ὁ θάνατος
2. Ἡ βίωση τοῦ θανάτου
3. Τά γηρατειά
4. Προετοιμασία γιά τόν θάνατο
5. Ἡ ὥρα τοῦ θανάτου
6. Πρός τήν ἀθανασία-αἰώνια ζωή
7. Ἐπίλογος
6. Ὁμιλίες στό τέλος τῆς ζωῆς του
1. Ὁ τίτλος τῶν βιβλίων
2. Τά θέματα τῶν ὁμιλιῶν
3. Ὁ σκοπός των ὁμιλιῶν
4. Ἡ ἀτμόσφαιρα τοῦ Ἁγίου Ὄρους
5. Ὁ γνήσιος μοναχισμός
6. Αὐτοβιογραφικά στοιχεῖα
7. Αὐτοερμηνεία τῆς διδασκαλίας του
8. «Ἀποχαιρετιστήρια ὁμιλία»
7. Ἀναμένοντας τόν θάνατό του
1. Ἡ χαρισματική μνήμη τοῦ θανάτου
2. Ἡ φυσική ἀδυναμία καί τό γῆρας
3. Ἡ μετάδοση τῆς πνευματικῆς κληρονομιᾶς
4. Προσευχή γιά τόν θάνατο
Συμπέρασμα
8. Ἡ πνευματική διαθήκη του
1. Ἡ πατερική ἑρμηνεία τοῦ «ἵνα πάντες ἕν ὦσιν
καθώς ἡμεῖς ἕν ἐσμεν»
2. Ὁ λόγος τῆς πνευματικῆς διαθήκης
τοῦ Γέροντος Σωφρονίου
3. Ἡ ἑρμηνεία τῆς πνευματικῆς διαθήκης
ἀπό τόν ἴδιο τόν Γέροντα Σωφρόνιο
4. Προτροπές μέ ἀπόλυτο κύρος
9. Ἡ ἔνδοξη κοίμησή του
Γ΄
Ἡ θεολογία καί ἡ ὁρολογία του
1. Τό πανόραμα τῆς διδασκαλίας του
1. Ἀγώνας Θεογνωσίας
2. Ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης
3. Ἄσκηση καί θεωρία
4. Πνευματικά Κεφάλαια
5. Γράμματα στή Ρωσία
6. Ἡ ζωή Του ζωή μου
7. Ὀψόμεθα τόν Θεό καθώς ἐστι
8. Περί πνεύματος καί ζωῆς
9. Τό μυστήριο τῆς χριστιανικῆς ζωῆς
10. Περί προσευχῆς
11. Οἰκοδομώντας τόν Ναό τοῦ Θεοῦ μέσα μας
καί στούς ἀδελφούς μας
Συμπέρασμα
2. Ἡ διδασκαλία του γιά τόν Ὀρθόδοξο μοναχισμό
1. Τί εἶναι ὁ μοναχισμός
2. Τί εἶναι ἡ καρδιά
3. Τί εἶναι ἡ πνευματική ἔνταση
3. Ἡ θεολογία καί ὁ θεολόγος τῆς ἐμπνεύσεως
1. Τί εἶναι ἔμπνευση
2. Ἡ προέλευση τῆς θείας ἐμπνεύσεως
3. Τά γνωρίσματα τοῦ ἀνθρώπου τῆς θείας ἐμπνεύσεως
α) Ἀγάπη στόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους
β) ῾Υψηλό πνευματικό νόημα
γ) ῾Υπέρβαση τοῦ θανάτου
δ) ῾Υπακοή στίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ
4. Προσευχή, θεολογία καί πνευματική πατρότητα
1. «Περί προσευχῆς»
2. Βασικά ἐνδιαφέροντα σημεῖα
α) Παράλληλες πνευματικές πορεῖες
β) Ἡσυχία καί προσευχή
γ) Θεωρία καί θεολογία
δ) Θεία Λειτουργία
ε) Πνευματική πατρότητα
Συμπέρασμα
5. «Ὀψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστι»
1. «Ἐκμυστήρευση» στήν Ἐκκλησία
2. Πορεία ἀναγεννήσεως ἀπό τό κατ᾽ εἰκόνα
στό καθ᾽ ὁμοίωση
3. Ὁ Θεός ὡς Φῶς
4. Περί τῆς ὑποστατικῆς ἀρχῆς
6. Ἡ θεολογία καί ἡ ὁρολογία του
1. Ὁ Θωμᾶς ὁ Ἀκινάτης γιά τό actus purus
2. Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης γιά τό actus purus
3. Ἡ παιδεία τοῦ Γέροντος Σωφρονίου
καί οἱ ἐπιρροές πού δέχθηκε
4. Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος γιά τήν «καθαρή ἐνέργεια»
α) «Ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης»
β) «Ἄσκηση καί θεωρία»
5. Ἡ πνευματική του αὐτοβιογραφία
6. Δογματικές φράσεις στό ἔργο του
Συμπέρασμα
7. Τό πρόσωπο ὡς ἀλήθεια στήν διδασκαλία του
1. Ἡ πατερική ἔννοια τοῦ προσώπου
2. Ὑπόσταση καί θεωρία
3. Πρωτότυπα σημεῖα στήν διδασκαλία τοῦ Γέροντος
περί προσώπου
α) «Ἡ ὑποστατική ἀρχή»
β) Ὁ παραλογισμός τοῦ «Ὑπερπροσωπικοῦ Ἀπολύτου»
γ) «Γνόφος τῆς ἀπεκδύσεως-γνόφος ἀγνωσίας»
δ) «Αὐτοκτονία ἐπί μεταφυσικοῦ ἐπιπέδου»
ε) «Μετά κραυγῆς ἰσχυρᾶς»
στ) «Πρωΐα ἀναστάσεως»
8. Ἡ ἀσκητική τοῦ προσώπου
1. Ἡ ρωσική καί δυτική θεολογία γιά τό πρόσωπο
2. Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος ἀπό τήν ζωγραφική τέχνη
στόν ἅγιο Σιλουανό
3. Ὁ ἅγιος Σιλουανός ὡς τό ἀληθινό πρόσωπο-ὑπόσταση
4. Ἡ ἐμπειρική θεολογία καί ἡ ὁρολογία
5. Τά βασικά σημεῖα τῆς διδασκαλίας
τοῦ Γέροντος Σωφρονίου γιά τό πρόσωπο
Συμπέρασμα
9. Τό λεγόμενο «φυσικό φῶς τοῦ νοῦ»
1. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς γιά τό νοερό
καί νοητό φῶς
2. Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος γιά τό «φυσικό φῶς τοῦ νοῦ»
Συμπέρασμα
10. Ἡ θεωρία καί ἡ κοσμοθεωρία του
1. «Προλογικό σημείωμα» καί «ἐπίλογος»
2. Αὐτοβιογραφικά στοιχεῖα
3. Ἐμπειρική καί ἀκαδημαϊκή θεολογία
4. Ὁ Χριστός, τό μέτρον πάντων
5. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί οἱ αἱρέσεις
6. Ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία
7. Περί τῆς Χριστιανικῆς ζωῆς ὡς μυστηρίου
8. Μοναχισμός καί Γάμος
9. Ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος
Ἐπιλεγόμενα
Δ΄
Κατάθεση μαρτυρίας
1. Ὁ Γέροντας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου
τοῦ Ἔσσεξ Ἀγγλίας
2. Ἡ πρώτη συνάντησή μου μέ τόν Γέροντα Σωφρόνιο
ἕναν ζωντανό ἐμπειρικό θεολόγο
1. Ἡ θεολογική ζωή τῆς μετανοίας
2. Ἡ χαρισματική βίωση τοῦ Ἅδου καί ἡ ἐλπίδα
τῆς ἀναστάσεως
3. Νοερά προσευχή καί θεία Λειτουργία
4. Ἡ ὀρθόδοξη διδασκαλία περί προσώπου-ὑποστάσεως
3. Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος ὅπως τόν γνώρισα
1. Θεολόγος καί Πατέρας
2. Ἡσυχαστής καί λειτουργός
3. Ἐρημίτης καί κοινωνικός
4. Σύννους καί εὐχάριστος
5. Ἁγιορείτης καί οἰκουμενικός
6. Ἁγιογράφος καί ἐμπειρικός
4. Ἡ πρωϊνή προσευχή τοῦ Γέροντος Σωφρονίου
Ἀνάλυση τῆς πρωϊνῆς προσευχῆς
1. Προσωπική σχέση μέ τόν Θεό
2. ῾Η βαθυτάτη αὐτομεμψία
3. Αἴτηση εὐλογίας γιά ὅλη τήν ἡμέρα
4. Θεραπεία τῆς θελήσεως
5. Ἐσχατολογική προσευχή
5. Γιά τόν Γέροντα Σωφρόνιο στό Βουκουρέστι
τῆς Ρουμανίας
Εἰσαγωγικά
1. Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος, ὁ ἁγιορείτης καί ἡσυχαστής
α) Σύντομη σκιαγράφηση τῆς προσωπικότητός του
β) Μιά ἐμπειρία τοῦ Προφήτου Ἰεζεκιήλ σέ συνδυασμό
μέ τήν ζωή τοῦ Γέροντα Σωφρονίου
γ) Ὁ πρόλογος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου
2. Ἡ ἐπικοινωνία μου μέ τόν Γέροντα Σωφρόνιο
3. Ἐρωτήσεις καί ἀπαντήσεις
6. Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος καί ἡ σύγχρονη
ἐκκλησιαστική ζωή
7. Ἡ διδασκαλία τοῦ Γέροντος Σωφρονίου
γιά τήν προσευχή καί τήν ἀντεστραμμένη πυραμίδα
8. Ἐντυπώσεις ἀπό τόν Γέροντα Σωφρόνιο
Ἐπίμετρον
Γράμμα μου πρός τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη
κ. Βαρθολομαῖο γιά ἁγιοκατάταξη
Ἀπάντηση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου
Νέο γράμμα στόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη
Πρόλογος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη στό βιβλίο
Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ οἱωνεί συναξαριστικός λόγος
